Delimitacja Obszarów Wiejskich

Delimitacja Obszarów Wiejskich (DOW) do celów statystycznych została opracowana przez Główny Urząd Statystyczny. Jej celem jest zapewnienie jednolitej prezentacji wyników badań statystycznych statystyki publicznej dotyczących obszarów wiejskich. Zastosowanie Delimitacji umożliwi szczegółowe prezentowanie danych na temat obszarów wiejskich, z podkreśleniem ich różnorodności.

DOW opracowana jest z wykorzystaniem typologii Funkcjonalnych Obszarów Miejskich (FUA; ang. Functional Urban Areas). FUA obejmują miasta i ich strefy dojazdów do pracy. Podziału gmin wiejskich (gmin wiejskich oraz obszarów wiejskich w gminach miejsko-wiejskich – symbol rodzaju jednostki TERYT, odpowiednio 2 i 5) dokonano z uwzględnieniem oddziaływania na nie dużych miast.

Delimitacja obejmuje dwa poziomy: poziom 1., który odnosi się do lokalizacji obszaru względem FUA miast liczących co najmniej 150 tys. mieszkańców lub FUA miast wojewódzkich oraz poziom 2. odnoszący się do wartości gęstości zaludnienia obszarów wiejskich.

Poziom 1 Poziom 2
Aglomeracyjne małej gęstości
dużej gęstości
Pozaaglomeracyjne małej gęstości
dużej gęstości

W niniejszej delimitacji wyróżniono następujące grupy obszarów:

  1. aglomeracyjne – obszary wiejskie znajdujące się w granicach FUA miast wojewódzkich lub w granicach FUA pozostałych miast, liczących co najmniej 150 tysięcy mieszkańców:
    • aglomeracyjne dużej gęstości – spełniają jednocześnie warunki dla obszarów aglomeracyjnych oraz warunek gęstości zaludnienia równej lub większej od średniej gęstości zaludnienia dla Polski,
    • aglomeracyjne małej gęstości – spełniają jednocześnie warunki dla obszarów aglomeracyjnych oraz warunek gęstości zaludnienia poniżej średniej gęstości zaludnienia dla Polski;
  1. pozaaglomeracyjne – obszary wiejskie znajdujące się poza granicami FUA miast wojewódzkich lub poza granicami FUA pozostałych miast liczących co najmniej 150 tysięcy mieszkańców:
    • pozaaglomeracyjne dużej gęstości – spełniają jednocześnie warunki dla obszarów pozaaglomeracyjnych i warunek gęstości zaludnienia równej lub większej od 1/3 gęstości zaludnienia dla Polski,
    • pozaaglomeracyjne małej gęstości – spełniają jednocześnie warunki dla obszarów pozaaglomeracyjnych i warunek gęstości zaludnienia poniżej 1/3 gęstości zaludnienia dla Polski.

Do grupy miast powyżej 150 tys. mieszkańców zakwalifikowano w Polsce 26 ośrodków. Średnia gęstość zaludnienia w 2021 r. (Bank Danych Lokalnych GUS) wynosiła 121 osób/km2. Próg ½ przyjęto na poziomie 61 osób/km2, a próg 1/3 średniej gęstości zaludnienia na poziomie 41 osób/km2.

W bieżącej edycji publikacji przedstawiono jedynie wybrane zagadnienia według Delimitacji Obszarów Wiejskich.

DELIMITACJA OBSZARÓW WIEJSKICH W 2021 R.

Stan w dniu 1 stycznia

TYPY Liczba jednostek Odsetek liczby jednostek Liczba ludności Odsetek liczby ludności Powierzchnia w km2 Odsetek powierzchni
OGÓŁEM 279 100,0 1950388 100,0 33324 100,0
1 – aglomeracyjne dużej gęstości 32 11,5 523625 26,8 2444 7,3
2 – aglomeracyjne małej gęstości 48 17,2 327228 16,8 5498 16,5
3 – pozaaglomeracyjne dużej gęstości 98 35,1 680758 34,9 11864 35,6
4 – pozaaglomeracyjne małej gęstości 101 36,2 418777 21,5 13518 40,6